Societas Jablonoviana

Societas Jablonoviana, Towarzystwo Naukowe Jabłonowskich,

fundacja nauk. popierająca rozwój nauki przez ogłaszanie konkursów na prace nauk. w dziedzinie historii, ekonomii, matematyki i fizyki, nagradzanie i publikowanie tych prac.

Przedmiotem szczególnego zainteresowania Societas Jablonoviana miały być dzieje Polski i utrzymywanie kontaktów z pol. naukowcami. Założycielem fundacji był ks. J.A. Jabłonowski, mecenas nauki i sztuki, który 1768 osiadł w Lipsku, po nieudanych próbach założenia fundacji własnego projektu w Warszawie (1760) i w Gdańsku (1761). W 1770 zał. w Lipsku S.J. — Fürstliche Jablonowskische Gesellschaft der Wissenschaften, uprawomocnione przy Uniw. Lipskim 1774 przez elektora saskiego Fryderyka Augusta. W 1771–75 fundacja wyd. w Lipsku «Acta Societatis Jablonoviana». Po śmierci Jabłonowskiego (1777) Societas Jablonoviana uległa zniemczeniu, jej związek z pol. środowiskiem nauk. został zerwany i do 1802 praktycznie przerwała swą działalność. W 1802–45 wyszło 9 t. «Acta Societatis Jablonoviana nova», a 1747–1925 25 t. serii «Preisschriften Gekrönt und heransgegeben von der fürstlichen Jablonowskischen Gesallschaft». W 1925, po wyd. ostatniego tomu nagrodzonych prac, Societas Jablonoviana zawiesiło swoją działalność, choć praktycznie istniało do 1949. Reaktywowane 1978 pod nazwą Pol. Fundacja Nauk. Societas Jablonoviana.