Siuksowie, Sioux, Dakotowie,
Indianie Ameryki Północnej z grupy językowej sju-muskogi;
Siuksowie
Encyklopedia PWN
ok. 168 tys. (2002); w 2. poł. XIX w. zamieszkiwali rejon Wielkich Jezior, ob. rezerwaty w stanach: Dakota Południowa i Dakota Północna, Nebraska, Minnesota, Montana oraz południowe obszary Kanady. Dzielili się na 3 grupy. Santee (Dakota) zamieszkiwali tereny leśne, zajmowali się myślistwem, zbieractwem i rybołówstwem; władza należała do obieralnego wodza i rady starszych; działały bractwa wojenne; poligamia; mieszkali w długich, wielorodzinnych domach; religia oparta na wierze w jednego boga — Wakan Tanka; dużą rolę odgrywało Wielkie Stow. Szamanów; 1870 pojawił się Taniec Snu — synkretyczny ruch rel.; ob. grupa liczy ok. 1 tys. osób. Wiciyela (Nakota) prowadzili osiadły tryb życia, byli rolnikami, zajmowali się też myślistwem, rybołówstwem i zbieractwem; organizacja polit. z radą starszych i obieralnym wodzem na czele; religia opierała się na wierze w Wakan Tanka; znali Taniec Słońca i Taniec Zielonej Kukurydzy. Teton (Lakota) polowali gł. na bizony i inne zwierzęta prerii; zajmowali się też rybołówstwem i zbieractwem; działały bractwa wojowników; silna władza obieralnego wodza, posiadającego bezwzględny autorytet; poligamia; religia oparta na wierze w Wakan Tanka; uprawiali Taniec Słońca, a od 1890 także Taniec Duchów.
W 1. poł. XVIII w. Siuksowie zostali wyparci przez Francuzów i Odżibuejów na zachód od Wielkich Jezior. W 1750 Siuksowie Teton przenieśli się w rejon Black Hills, 1815 podpisali pokój ze Stanami Zjedn. i zostali zepchnięci jeszcze dalej na zachód. W 1862 Siuksowie Santee udali się do Minnesoty, gdzie miała miejsce ich krwawa pacyfikacja; większość z nich uciekła do Kanady, pozostali zostali przeniesieni do rezerwatu w Nebrasce i Dakocie. W latach 1866–68 oraz 1876–77 Siuksowie walczyli z białymi osadnikami, 1876 zadali klęskę wojskom amer. dowodzonym przez gen. G.A. Custera w bitwie nad Little Bighorn; 1890 masakra Siuksów pod Wounded Knee.
