Pendżab
 
Encyklopedia PWN
Pendżab, Pandźab, hindi Panjāb, ang. Punjab,
stan w północno-zachodnich Indiach, u podnóża Himalajów, przy granicy z Pakistanem;
pow. 50,4 tys. km2, 27,7 mln mieszk. (2011); stol. Czandigarh (wspólna z Harijaną). Równinny obszar stanu (wys. 170–300 m) odwadniają rz.: Saltedź i Bjas; na północy fragmenty gór Śiwalik (do 900 m). P. zamieszkują gł. Pendżabczycy, z których ok. 80% posługuje się językiem pendżabskim, ok. 20% — hindi; sikhowie stanowią ok. 60% ludności, hindusi — ok. 35%, ok. 5% — gł. muzułmanie (na południu). Jeden z najwyższych w kraju wskaźników alfabetyzacji (ok. 60%). Duża gęstość zaludnienia, średnio 540 osób na 1 km2 (2002), lokalnie do 900 osób, zwłaszcza w części centralnej i północnej; w miastach mieszka 34% ludności (2001); największe m.: Ludhijana, Amritsar (centrum rel. sikhów), Dźalandhar, Patijala. P. należy do najlepiej rozwiniętych stanów Indii. Podstawę gospodarki stanowi rolnictwo oraz silnie z nim powiązany przemysł przetwórczy. Ponad 70% ziemi uprawnej jest nawadniane przez liczne kanały (Bikaner, I. Gandhi, Kotla, Bathinda). Żyzne czerwonobrązowe gleby sawann i aluwialne w wyniku intensywnej gospodarki rolnej zostały przekształcone w tzw. kulturoziemy. Najważniejszymi uprawami są: pszenica (1/3 areału, ponad 1/4 produkcji krajowej), bawełna, trzcina cukrowa, ponadto ryż, orzeszki ziemne, ciecierzyca, ziemniaki, rośliny oleiste i tytoń; hodowla bydła i bawołów. Na granicy z Himaćal Pradeś elektrownie wodne w m.: Bhakhra Nangal (1200 MW) na Satledź i Dahar (600 MW) na Bjas; wszystkie wsie są zelektryfikowane. W większych miastach skupiony przemysł włók., odzieżowy, spoż. (cukrowniczy, młynarski, mleczarski, olejarski), produkcja maszyn roln., części samochodowych, nawozów sztucznych, leków, wyrobów gumowych. Sieć kol. i drogowa dobrze rozwinięta, jej oś stanowi magistrala z Delhi przez Amritsar do Lahaur w Pakistanie; porty lotn. w Amritsarze, Ludhijanie i Czandigarh. Częste konflikty rel. między sikhami i hindusami oraz niestabilna sytuacja polit. na granicy z Pakistanem ograniczają napływ turystów.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Le Corbusier, Pałac rządowy w Chandigarh, Pendżab, 1951 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia