Pankiewicz Józef, ur. 29 XI 1866, Lublin, zm. 3 VII 1940, Marsylia,
brat Eugeniusza, malarz i grafik.
Pankiewicz Józef
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
1884–85 studiował w Warszawie w Klasie Rysunkowej u W. Gersona i A. Kamińskiego, 1885 w akad. sztuk pięknych w Petersburgu; 1899 był wraz z W. Podkowińskim w Paryżu; 1906–14 profesor ASP w Krakowie; następnie przebywał w Hiszpanii i Francji; 1923 powrócił do Krakowa, gdzie objął ponownie stanowisko profesora ASP; od 1925 przebywał we Francji, prowadząc w Paryżu filię krak. ASP. Początkowo tworzył pod wpływem A. Gierymskiego w duchu realizmu (Targ za Żelazną Bramą 1888); od pierwszego pobytu w Paryżu zafascynowany impresjonizmem malował liczne pejzaże o motywach fr. i pol. (Targ na kwiaty 1890, Rynek Starego Miasta w nocy 1892); następnie uległ wpływom symbolizmu; powstały wówczas liczne nastrojowe obrazy, o ciemnym, prawie monochromatycznym kolorycie; po 1900 ponownie podjął problematykę koloru, malując portrety, martwe natury, kompozycje figuralne we wnętrzach (Wizyta 1923) i liczne pejzaże (m.in. z Saint-Tropez, La Ciotat, Wenecji) odznaczające się syntet. formą i intensywną gamą barwną. Uprawiał akwafortę i suchoryt, cechuje je oszczędność, delikatność i precyzja kreski, sugestywny nastrój i malarskość. W twórczości inspirował się dziełami P. Cézanne’a, a także dawnych malarzy hol., wł. (zwłaszcza Wenecjan); szczególny wpływ wywarło na Pankiewicza malarstwo P. Bonnarda, z którym łączyła go długoletnia przyjaźń. Zasługą Pankiewicza było przeniesienie zdobyczy impresjonizmu na grunt pol., a poprzez licznych swoich uczniów (kapiści) wpłynął na ukształtowanie się koloryzmu w pol. malarstwie XX wieku.
