Kodeń

Kodeń,

w. gminna w woj. lubelskim, w pow. bialskim, na Równinie Kodeńskiej, przy ujściu Kałamanki do Bugu, przy granicy z Białorusią;

Od 2. poł. XV w. rezydencja Sapiehów; prawa miejskie 1511. Ośrodek usługowo-rolniczy. Od XVII w. ośr. kultu maryjnego; wg tradycji M. Sapieha przywiózł 1631 z Rzymu do Kodnia słynący cudami obraz Matki Bożej, który ściągał pielgrzymów z całej Polski, Podlasia, Żmudzi, Wołynia, ziemi bełskiej i chełmskiej; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; 1870 utrata praw miejskich; 1875 obraz na rozkaz cara wywieziony do Częstochowy, 1927 powrócił do Kodnia (liczne pielgrzymki z całego kraju); w czasie okupacji niem. do 1942 getto (więźniowie wywiezieni do getta w Międzyrzeczu Podlaskim). Późnogotycko-renes. cerkiew fundacji Sapiehów (ok. 1540, ob. kościół filialny), kościół parafialny Św. Anny fundacji M. Sapiehy (1629–po 1636, fasada barok. 1709–15) z parą kaplic i późnorenes. dekoracją stiukową, wewnątrz obraz Matki Bożej Kodeńskiej z 1. ćwierci XVII w. (obiekt kultu rel.).