Kartuzy

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kartuzy,

miasto powiatowe w województwie pomor., na Pojezierzu Kaszubskim, nad jez.: Karczemne, Klasztorne Małe, Klasztorne Duże i Mielenko, w pobliżu Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.

Ludność miasta: ogółem — 14,5 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 2 076,6 os/km² (2019)

Powierzchnia: 7 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°12′E, szerokość geograficzna: 54°20′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1923

Oficjalne strony WWW: www.kartuzy.pl

Ślady osadnictwa z młodszej epoki kam.; 1381 budowa klasztoru Kartuzów; obok powstała wieś klasztorna z folwarkiem, wzmiankowana 1391; 1772–1920 w zaborze pruskim, 1772 konfiskata dóbr klasztornych, a 1826 kasata zakonu przez władze pruskie; XIX/XX w. połączenie kol. m.in. z Gdańskiem; od pocz. XX w. jeden z gł. ośr. kaszubskiego ruchu regionalnego; zał. pol. Bank Lud., 1907 Kaszubskie Tow. Ludoznawcze;— 14,0 tys. mieszk. (2022); prawa miejskie 1923; w okresie międzywojennym wyd. „Gazetę Kaszubską”, działało Zrzeszenie Regionalne Kaszubów; w okresie okupacji niem. liczne egzekucje ludności pol.; rejon działalności organizacji: Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Pomorski”, Gryf Kaszubski, Polska Żyje. 1918–1975 i od 1999 siedziba powiatu. Przemysł: spoż. (mleczarnia, młyn, przetwórnia owoców i warzyw), metal., drzewny, ponadto produkcja pomocy nauk., leków; rękodzieło artyst. (hafciarstwo, ceramika); ośr. turyst.; Muzeum Kaszubskie; got. kościół Kartuzów (1381–1403) z wyposażeniem z XVII w., z klasztoru zachowane fragment krużganku, refektarz i erem. Na południe od Kartuz rezerwaty leśne Zamkowa Góra i Stare Modrzewie.