Gwalijar, hindi Gvāliyar, ang. Gwalior,
m. w środkowych Indiach, w stanie Madhja Pradeś, na północnym skraju wyż. Dekan, na południe od Agry.
Gwalijar
Encyklopedia PWN
— 932 tys. mieszk. (2008); znany od 525; od 1232 rządy władców muzułm.; od 1398 pod panowaniem radźputów; 1559 w obrębie państwa Wielkich Mogołów; 1740 stol. państwa G. utworzonego przez Ranodźi Sindhię, siedziba dyn. Sindhia; od 1751 w obrębie unii państw Marathów; 1886 włączone od księstwa Dźhansi. Ośr. różnorodnego przemysłu: włók., maszyn. (maszyny włók.), obuwniczy, cementowy, szklarski, spoż. (gł. cukrowniczy i tytoniowy); rzemiosło (tkaniny, dywany); węzeł drogowy przy linii kol. Agra–Dźhansi; uniw. (zał. 1964), inst. techn.; ogród zool.; zabytki architektury: wykuta w skale świątynia wisznuicka Ćaturbhudźa (IX w.), skalne sanktuaria dźinijskie (IX–X w.) oraz XV-wieczne wyobrażenia świętych dźinijskich (tirthankara); pałac Dźai Wilas (1809). Nad miastem góruje fort (pocz. XVI w.): pałace (XV i XVI w.) o bogatej formie arch., świątynie (VIII, XI, XVII w.).
