Czeski, Masyw
 
Encyklopedia PWN
Czeski, Masyw, Český masív,
wyżynno-górski obszar w Czechach, częściowo w Niemczech, Austrii i Polsce, stanowiący część hercyńskiego pasa górotwórczego Europy Zachodniej;
na jego peryferiach z 3 stron wznoszą się góry zrębowe: Szumawa i Las Bawarski, Las Czeski, Rudawy i Sudety (Śnieżka 1602 m). Masyw Czeski stanowi wypiętrzony fragment podłoża platformy paleozoicznej środkowej i zachodniej Europy; zbudowany gł. ze sfałdowanych prekambryjskich skał metamorficznych poprzecinanych intruzjami paleozoicznych granitoidów; silnie zdenudowany. Część południowo-wschodnią stanowi Wyż. Czesko-Morawska; w części środkowej ciągną się krótkie pasma średnich gór, najwyższe Brdy (865 m); w północnej (najbardziej obniżonej) części wewn. zapadliska, zw. Kotliną Czeską lub Niz. Połabską, płynie górna Łaba; na południu 2 rozległe kotliny z grupami małych jezior; pod Rudawami różnorodne formy wulk. (Średniogórze Czeskie). Zewnętrzne pasma górskie mają klimat chłodny i wilgotny (roczne opady 1000–2000 mm); klimat Niz. Połabskiej stosunkowo ciepły (w Pradze średnia temp. roczna wynosi 9,4°C) i suchy (opady 500–600 mm). Większa część Masywu Czeskiego leży w dorzeczu Łaby (gł. dopływy Wełtawa i Ohrza); część wschodnią odwadniają dopływy Morawy (dorzecze Dunaju), północno-wschodni skraj — dopływy Odry; na rzekach liczne zbiorniki retencyjne i elektrownie wodne. Dość dobrze zachowane lasy mieszane z udziałem buka, jodły i świerka lub sosny, w wyższych piętrach bory świerkowe w poważnym stopniu zagrożone wyginięciem z powodu zanieczyszczeń powietrza; naturalną roślinność Kotliny Czeskiej tworzyły lasy liściaste (gł. dębowo-grabowe i ciepłolubne dąbrowy), dziś przeważnie wytrzebione; gł. uprawy: zboża i buraki cukrowe. Bogactwa miner.: węgiel kam. i brunatny, rudy żelaza, cynku, ołowiu i uranu, grafit, kaolin; liczne źródła miner. (uzdrowiska Karlowe Wary i Mariańskie Łaźnie); rozwinięty przemysł ciężki; gł. m. i ośr. przem.: Praga, Pilzno, Czeskie Budziejowice, Pardubice, Hradec Králové, Liberec, Uście nad Łabą.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Masyw Czeski, najwyższy szczyt Średniogórza Czeskiegofot. W. Łoś/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia