Cyryla i Metodego Stowarzyszenie, właśc. Ukraińsko-Słowiańskie Stowarzyszenie Cyryla i Metodego,
ukr. tajna organizacja polit., działająca 1846–47 w Kijowie;
Cyryla i Metodego Stowarzyszenie
Encyklopedia PWN
wśród ok. 100 czł. Stowarzyszenia przeważali studenci z uniw. w Kijowie i Charkowie; program Księgi bytu narodu ukraińskiego (wzorowany na Mickiewiczowskich Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego) oprac. historyk N. Kostomarow i pisarz M. Hułak; celami Stowarzyszenia były m.in.: likwidacja pańszczyzny i zastąpienie samowładztwa federacyjną republiką narodów słow.; koncepcja realizacji programu podzieliła czł. Stowarzyszenia na grupę liberalną, opowiadającą się za stopniowymi reformami (m.in. Kostomarow, P. Kulisz), oraz rewolucyjną, której przewodził T. Szewczenko; wiosną 1847, po denuncjacji prowokatora, Stowarzyszenie zostało rozbite, a jego członkowie aresztowani.
