Cejlon
 
Encyklopedia PWN
Cejlon, syngaleskie Śrī Laṅkā, tamilskie Ilaṅkai, ang. Ceylon,
wyspa na Oceanie Indyjskim, u południowego wybrzeża Półwyspu Indyjskiego, na Cejlonie leży państwo Sri Lanka (do 1972 Cejlon);
powierzchnia 65,6 tys. km2; ok. 80% powierzchni wyspy zajmują płaskie, aluwialne niziny (wysokość do 100 m) z izolowanymi, krystalicznymi ostańcami (wysokość do 700 m); w środkowopołudniowej części — prekambryjski masyw górski (przedłużenie tektonicznych struktur Dekanu), opadający stopniami ku otaczającym nizinom; ponad zrównaną, górną część masywu wznoszą się strome szczyty: Pidurutalagala (2524 m) i Szczyt Adama (2243 m). Wybrzeże wyrównane, w większości lagunowe, w północno-zachodniej części otoczone rafami koralowymi. Klimat zwrotnikowy monsunowy w środkowej i północnej części kraju, równikowy monsunowy wilgotny na pozostałym obszarze; średnia temperatura miesięczna 26–30°C (w górach 20–15°C); średnia roczna suma opadów od 1000 mm na północnym wschodzie (maksimum zimą) do 2000–3000 mm na południowym zachodzie i 5000 mm w górach (opady związane z monsunem letnim); na południu wiosną i jesienią deszcze zenitalne. Rzeki krótkie (najdłuższa Mahaweli — 334 km), zasobne w wodę, o dużym potencjale energetycznym; na rzekach liczne progi i wodospady oraz sztuczne zbiorniki retencyjne. Na północy lasy monsunowe, zrzucające liście w porze suchej, na południu fragmenty wilgotnych lasów równikowych z sandałowcem, hurmą (hebanowcem) i paprociami drzewiastymi, na wybrzeżu północno-zachodnim i południowo-wschodnim — namorzynowe; suche obszary środkowej i północnej części porasta wysoka sawanna. W lasach bogata fauna, m.in. słoń indyjski, lampart, niedźwiedź, kobra indyjska, kalong; w rzekach i błotach — krokodyl; 11 parków narodowych o łącznej powierzchni 4986 km2 (2001). Gleby czerwonoziemne, ubogie w składniki mineralne, na wybrzeżu i w dolinach rzek żyzne, ciemnopróchniczne gleby aluwialne.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Polonnaruwa, wielka dagoba Rankot Wihara (Sri Lanka)fot. B. Ostrowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia