Bardesanes, Bardaisan, ur. 11 VII 154, zm. 222 lub 223,
syryjski gnostyk;
Bardesanes
Encyklopedia PWN
wg Kroniki Edesseńskiej pochodził z zamożnej rodziny partyjskiej i w młodości przebywał na dworze króla Edessy Abgara IX (179–216). W tym czasie nawiązał kontakt z bpem Aberkiosem z Hierapolis i wspierał jego walkę ze zwolennikami Marcjona. Po upadku Edessy 216 z rozkazu ces. Karakalli przebywał jakiś czas w Armenii. W 218 uczestniczył w spotkaniu indyjskiej delegacji z ces. Heliogabalem. Uchodził za najznakomitszego pisarza wczesnego piśmiennictwa chrześcijaństwa syryjskiego. Reprezentował chrześcijaństwo otwarte, antyascetyczne, typowe dla warstw wyższych społeczeństwa Edessy; wypowiadał się prawdopodobnie na tematy kosmologii, astronomii, etnologii, filozofii, polityki i poezji. Grupa jego zwolenników przetrwała do VIII w. Z jego dzieł zachowało się niewiele, a jego poglądy są znane z dzieł polemicznych (np. poematów Efrema). W całości zachowała się Księga praw różnych krain, zredagowana przez ucznia B. — Filipa, w postaci dialogu filoz.-teologicznego na tematy natury, wolności, losu; tłem wypowiedzi jest judeochrześc. tradycja rel.; centralnym tematem jednak jest wolność jako możliwość wyboru między dobrem a złem.
