Teby, ob. Thịwe, Thḗbai,
m. w Grecji, w regionie Grecja Środkowej, na północny zachód od Aten;
Teby
Encyklopedia PWN
— 21,5 tys. mieszk. (2009); w starożytności gł. m. Beocji; w II tysiącl. p.n.e. gród zw. Kadmeą, znany z wielu mitów (Kadmos, Edyp, Niobe); od VII w. p.n.e. na czele Związku Beockiego; w IV w. zdobyło krótkotrwałą hegemonię w Grecji (Epaminondas); 335 zdobyte i zburzone (kara za bunt) przez Aleksandra III Wielkiego; po odbudowaniu zniszczone powtórnie przez Sullę (87 r. p.n.e.), utraciło znaczenie. Wykopaliska (1906–21 i od 1968) na akropolu (gr. Kadmea) odsłoniły część pałacu mykeńskiego (XV–XIV w. p.n.e.; część gł. pod współcz. miastem) z fragmentami malowideł ściennych (m.in. Procesja kobiet), unikatowym zespołem cylindrycznych pieczęci babilońskich, ceramikę dekorowaną (m.in. z inskrypcjami w piśmie linearnym B); w mieście — ruiny gr. teatru, 2 świątyń (jedna Apollina Ismeniosa, IV w. p.n.e.) i murów obronnych; bizant. kościół (IX w.) i wieże Franków (ob. muzeum). — Około 20 tys. mieszk.; ośr. turyst. i handl. (targi wina); połączenie autostradą i linią kol. z Atenami.
