Qinghai

Qinghai, Cinghaj ,

prow. w zachodniej części Chin;

pow. 720 tys. km², 6,0 mln mieszk. (2018); ośrodek administracyjny Xining, inne ważne m.: Gonghe, Golmud, Tongeren. Powierzchnię Q. stanowi północno-wschodnia część Wyż. Tybetańskiej, wzniesiona średnio 3000 m; środkową część wypełniają łańcuchy górskie systemu Kunlun (Muztag, 6987 m); na północnym pograniczu góry Altun Shan (północne odgałęzienie Kunlunu) i Qilian Shan, na granicy z Tybetańskim Regionem Autonomicznym — Tangla Shan; w części północno-zachodniej rozległa, bezodpływowa Kotlina Cajdamska, w północno-wschodniej — kotlina jez. Kuku-nor; klimat podzwrotnikowy kontynent., wybitnie suchy, odmiana górska; w górach Qilian Shan piętra klim.; średnia roczna suma opadów na większości obszaru 300–500 mm (maksimum lipiec–wrzesień); w lecie częste przymrozki; w Q. mają źródła 2 najdłuższe rzeki Chin — Jangcy i Huang He; liczne jeziora (największe: Kuku-nor, Ngoring Hu, Gyaring Hu, Har Hu); w kotlinach śródgórskich pustynie i półpustynie, w górach roślinność stepowa i wysokogórska (we wschodnim Qilian Shan także lasy świerkowe). Q. zamieszkują Chińczycy (Han) i mniejszości nar.: Dunganie (Huizu), Mongołowie, Tybetańczycy, Tu i in.; średnia gęstość zaludnienia 6 osób na km²; większość ludności skupia się w północno-wschodniej części Q., wysokogórski region południowo-zachodni jest prawie bezludny. Podstawą gospodarki jest pasterska hodowla (częściowo koczownicza) bydła (5% pogłowia krajowego), owiec i kóz (ok. 8%), koni, wielbłądów; grunty orne zajmują 0,8% pow. ogólnej, z czego 1/3 stanowią ziemie sztucznie nawadniane (gł. we wschodniej części Q.); uprawa zbóż (73% pow. zasiewów), a zwłaszcza pszenicy, z roślin przem. gł. rzepaku; wydobycie ropy naftowej (Kotlina Cajdamska), gazu ziemnego, rud cynku, ołowiu, żelaza, soli kam. i soli potasowych (ze słonych jezior), węgla kam. (Datong) i in.; na rzekach (zwłaszcza we wschodniej części Q.) liczne zbiorniki retencyjne; przemysł włók. (gł. wełn.), mleczarski, skórz., chem. i petrochemiczny, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych. Sieć komunik. słabo rozwinięta; gł. szlakiem transport. jest linia kol. Minhe–Xinig–Golmud, (w budowie odcinek do Lhasy, 2002); ważne szlaki drogowe: Xining–Yugê, Xining–Golmud, Xining–Chengdu (Sichuan); rozpowszechniony transport juczny.