Palmerston Henry John

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Palmerston

[pạ:məstn]

Henry John Temple , wicehrabia, ur. 20 X 1784, Broadlands (hrab. Hampshire), zm. 18 X 1865, Brocket Hall (hrab. Hertfordshire),

polityk brytyjski.

Od 1807 czł. Izby Gmin; torys, od 1828 wig. W 1830–34, 1835–41 i 1846–51 min. spraw zagr., 1852–55 — spraw wewn.; 1855–65 przywódca Partii Liberalnej oraz 1855–58 i 1859–65 premier; prowadził aktywną politykę eur. i imperialną; dążył do utrzymania równowagi eur. i ugruntowania znaczenia Wielkiej Brytanii jako jej gwaranta. Był zwolennikiem wprowadzania w Europie rządów konstytucyjnych i swobód obywatelskich; popierał ruchy nar. i liberalne, o ile ich działania i cele oceniał jako zbieżne z interesem bryt.; przyczynił się do międzynar. uznania niepodległości Belgii, wspierał rządy konstytucyjne w Portugalii i Hiszpanii, nie poparł sprawy pol. (1830, 1863) ani węg. (1848). W polityce wschodniej przeciwstawiał się ekspansji wpływów fr. (kryzys tur. 1839–41) i ros. (udział w wojnie krymskiej 1854–56). Toczył wojny kolonialne w Indiach (1849 aneksja Pendżabu) i Chinach (wojny opiumowe, tłumienie powstania tajpingów). W sprawach wewn. konserwatysta; był przeciwny dalszemu (po reformie 1832) rozszerzaniu praw wyborczych.