Orkan Władysław, właśc. Franciszek Ksawery Smreczyński, pierwotnie Smaciarz (zmienione 1898), ur. 27 XI 1875, Poręba Wielka k. Limanowej, zm. 14 V 1930, Kraków,
poeta, pisarz, publicysta.
Orkan Władysław
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pochodził z rodziny chłopskiej, całe życie był związany z Gorcami; podczas I wojny świat. oficer Legionów Pol. (Drogą Czwartaków 1916). W powieściach Komornicy (1900) i W roztokach (t. 1–2 1903) zawarł przejmujący obraz nędzy i zacofania ówczesnej wsi podgórskiej, autentyczny w odtwarzaniu obyczajów, form obrzędowych, języka (trafna stylizacja gwarowa); inercji chłopskiego bytowania przeciwstawił postacie samotnych chłopskich marzycieli-reformatorów (również w dramacie Franek Rakoczy 1908); bliski naturalizmowi w sposobie ukazywania wsi (także w opowiadaniach, m.in. w zbiorach Nowele 1898, Nad urwiskiem 1900) zbliżał się w dalszej twórczości ku modernist. symbolizmowi, np. w powieści Drzewiej (1912), stylizowanej baśniowo wizji przeszłości Podhala; ponadto liryka refleksyjna i społ. (poemat Nad grobem Matki 1896, zbiory Z tej smutnej ziemi 1903, Pieśni czasu 1915), powieści hist. (Pomór 1910, Kostka Napierski 1925), publicystyka (Listy ze wsi, t. 1–2 1925–27); Dzieła (t. 1–14 1960–72).
