Ksiądz Jan

Ksiądz Jan, Prezbiter Jan, znany też Pop Jan, Joannes Pretiosus,

legendarny władca Wschodu, chrześcijanin;

wzmiankowany po raz pierwszy w kronice Ottona z Fryzyngi; powołując się na uzyskane 1145 informacje, pisze on o zwycięstwie, które parę lat wcześniej miał odnieść Księdz Jan nad władcami Medii i Persji; legenda o Księdzu Janie opiera się na faktach hist.: klęsce Seldżuków w bitwie z Karakitajami (1141), a także istnieniu w głębi Azji gmin chrześc.; Europa upatrywała w Księdzu Janie sojusznika w walce z Saracenami; wiarę w niego podtrzymywały apokryficzne listy, w których przedstawiał się jako król Trzech Indii, a później pogłoski o państwie Czyngis-chana; dopiero Rubruk i Marco Polo wyjaśnili, że Czyngis-chan nie był K.J.; w czasach nowoż. identyfikowano go zwykle z władcą Etiopii, czasem z dalajlamą; niekiedy też widziano w nim bajecznego, niedostępnego władcę; szekspirowskie „zdjąć miarę z nogi K.J.” (Wiele hałasu o nic) oznacza rzecz niemożliwą do wykonania.