autorytet
Encyklopedia PWN
amerykańska filozof i politolog, pochodzenia żydowskiego.
Budda
twórca uniwersalistycznej religii misyjnej zwanej od jego przydomka buddyzmem.
[sanskr. buddha ‘przebudzony’, ‘oświecony’],
Buddha, właśc. Siddhartha Gautama, ur. ok. 560 p.n.e., wieś Lumbini w pobliżu Kapilawastu (obecnie w Nepalu), zm. ok. 480 p.n.e., Kuśinagara (ind. stan Bihar),
Filozofia w Indiach ze względu na swoje religijno-rytualne korzenie była niekiedy związana z nurtami religijnymi, a za cel stawiała sobie niejednokrotnie dążenie do wolności wewnętrznej i wyzwolenia (moksza).
Augustyn, Augustyn z Hippony, Augustyn Aureliusz, łac. Aurelius Augustinus, święty, ur. 13 XI 354, Tagasta, Numidia (ob. Suk Ahras, Algieria), zm. 28 VIII 430, Hippo Regius (Hippona, ob. Labda k. Annaby, Algieria),
najznamienitszy Ojciec Kościoła i jeden z czterech wielkich Doktorów Kościoła zachodniego, główny autorytet filozofii i teologii zachodniej do XIII wieku.
autonomia
filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.
[gr., ‘samorząd’],
psychol. zespół łącznie występujących dyspozycji psychicznych i cech zachowania społecznego, którego składnikami są: bezkrytyczne posłuszeństwo wobec autorytetów, zwłaszcza opartych na sile i przemocy, ich idealizowanie, niechęć do poznania psychiki własnej i in. osób, unikanie zróżnicowanego obrazu świata, preferowanie zapożyczonych, prostych i sztywnych interpretacji rzeczywistości, w tym stereotypów i przesądów.
