Środa Śląska

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Środa Śląska,

m. powiatowe w województwie dolnośląskim, na Wysoczyźnie Średzkiej, nad Średzką Wodą (lewy dopływ Odry).

Ludność miasta: ogółem — 9,5 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 634,4 os/km² (2019)

Powierzchnia: 15 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 16°35′E, szerokość geograficzna: 51°09′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1210

Oficjalne strony WWW: www.srodaslaska.pl

dawna osada targowa, w której ok. 1210 Henryk I Brodaty osadził na prawie flam. kolonistów niem. (niem. Neumarkt); prawo flam 1235 zastąpiono prawem magdeburskim (prawo średzkie); w XIII i 1. poł. XIV w. istniał tu szpital dla trędowatych; w XIII w. w księstwie wrocł., od 1245 — legn., w XIV w. — w świdnickim; od 1392 pod zwierzchnictwem Czech, dzieliła losy polit. Śląska; znaczny ośr. rzemieślniczo-handl. (m.in. tkactwo), w XIII w. centrum handlu solą na Śląsku; od XV w. rozwój uprawy winorośli, a następnie browarnictwa i produkcji wina; w XVI w. jeden ze śląskich ośr. anabaptyzmu; zniszczona w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–48); na pocz. XVIII w. uruchomiono manufakturę tabaczną; od 1742 w państwie pruskim; lokalny ośr. gosp.; od 1926 połączenie kol.; w czasie II wojny światowej 2 jenieckie oddziały robocze obozu w Zgorzelcu; od 1945 w Polsce; XIX w.–1975 i iod 1999 siedziba powiatu. ośr. przem.: zakłady ceramiki budowlanej (Gumkowski, Röben w pobliskim Chwalimierzu), wytwórnia napojów Coca Cola Beverages, tartak, fabryki izolacji i mebli; Muzeum Regionalne; późnorom. kościół parafialny Św. Andrzeja (XII/XIII w., przebudowa ok. 1270–1280, prezbiterium got. 1388, przebudowa barok. 1670), got. kościół Franciszkanów (XIV–XV w., przebudowa barok. XVII/XVIII w.); got. ratusz (XV w., przebudowa XVI i XIX w.); mury miejskie z basztami (XIV w.).

Środa Śląska, kościół Św. Andrzeja z dzwonnicą