Jangcy
 
Encyklopedia PWN
Jangcy, Rzeka Błękitna, Chang Jiang, Czang-ciang, Yangzi Jiang, Jangcy-ciang, tybet. Dri-cz‘u,
najdłuższa rz. Chin i Azji;
Położenie w państwie: Chiny
Ujście: uchodzi do akwenu: Wschodniochińskie, Morze
Długość: 6 380 km
Powierzchnia dorzecza: 1,8 mln km2
Przepływ średni: 32 000 m3/s (w pobliżu ujścia; przy Przełomie Trzech Wąwozów - 14500 (koło m. Yichang))
Główne miejscowości: Chongqing, Wuhan, Nankin, Szanghaj, Wuhu, Huangshi, Anqing
dł. 6380 km, pow. dorzecza 1,8 mln km2. Źródła w górach Tangla na Wyż. Tybetańskiej; kolejno przybiera nazwy: Tuotuo He, Tongtian He, Jinsha Jiang, od m. Yangzhou — Jangcy; w górnym biegu płynie w głębokiej dolinie między południkowo biegnącymi łańcuchami górskimi Wyż. Tybetańskiej; w środkowym biegu przez Kotlinę Syczuańską (szer. rzeki 400–800 m), następnie przełamuje się przez góry ograniczające kotlinę od wschodu, tworząc tzw. Przełom Trzech Wąwozów (Chang Jiang Sanxia); w dolnym biegu, na Niz. Jangcy, płynie korytem szerokim na ponad 2 km, tworzy liczne rozgałęzienia i starorzecza; w m. Zhenjiang Jangcy przecina Wielki Kanał; przy ujściu do M. Wschodniochińskiego tworzy deltę (dł. 330 km), która narasta przeciętnie 1 km w ciągu 100 lat. Główne dopływy: Xiang Jiang, Yuan Jiang, Gan Jiang (pr.), Yalu Jiang, Min Jiang, Jialing Jiang, Han Shui (l.). Najwyższe stany wód, związane z opadami monsunowymi, w lipcu i sierpniu; roczna amplituda wahań stanów wody w Kotlinie Syczuańskiej 20–30 m, w odcinkach przełomowych — 30–40 m, w dolnym biegu — 10–15 m; średni roczny przepływ w dolnym biegu 34 tys. m3/s, najwyższy zanotowany — 90,2 tys. m3/s; pływy mor. sięgają 750 km w górę rzeki. Wyzyskiwana do nawadniania (liczne tamy, kanały, sztuczne jeziora); Przełom Trzech Wąwozów zamknięty największą na świecie zaporą (zbiornik retencyjny o dł. 640 km); powyżej m. Yichang — węzeł wodny Gezhou Ba (tama o dł. 2560 m, zbiornik retencyjny i 2 elektrownie wodne o mocy 960 MW i 1760 MW). Żeglowna na dł. 2800 km, do Wuhanu dostępna dla statków mor.; gł. m. nad Jangcy: Chongqing, Wuhan, Nankin, w pobliżu ujścia — Szanghaj.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Jiujiang, miasto i port nad Jangcy (Chiny)fot. J. Piwowarczyk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Huang He (Żółta Rzeka) w okolicach Bingling (Chiny)fot. E. Sęczykowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Szanghaj, widok ogólny centrum fot. P. Tomaszewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia