szlachar

rys. W. Siwek/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

szlachar, tracz długodzioby, Mergus serrator

Gatunek z rodziny kaczkowatych (Anatidae), plemienia traczy. Długość ciała ok. 52–62 cm, waga ok. 700–1400 g. Samiec jest większy od samicy, obie płci mają na głowie rozdwojony czub. Samiec w upierzeniu godowym ma głowę i górną część szyi czarne z metalicznym połyskiem, środkową część szyi białą, dolną część szyi i wole płowordzawe z ciemnymi plamkami, resztę spodu ciała białą, boki szare, wierzch ciała czarny. Samica ma głowę i szyję rdzawobrązowe, resztę ciała szarą. Samiec w upierzeniu letnim i młode są podobne do samicy.

Zamieszkuje czyste, płytkie wody stojące i bieżące w strefie lasów i tundry, a także wybrzeża morskie, fiordy i wysepki. Żywi się wyłącznie pokarmem zwierzęcym, w większości rybami zdobywanymi podczas nurkowania oraz skorupiakami. Często poluje gromadnie. Gniazdo buduje na ziemi, w trawie, pod krzewami, rzadko w trzcinie, często daleko od wody.

Wędrowny: przylatuje od marca do maja, odlatuje od października do grudnia. Występuje w północnych częściach Eurazji i Ameryki Północnej. Zimuje na wybrzeżach Bałtyku, Morza Północnego, Atlantyku, Morza Śródziemnego i Pacyfiku.

W Polsce objęty ochroną całkowitą. Obecnie został wciągnięty na Czerwoną listę gatunków zagrożonych i ginących w Polsce i zakwalifikowany do kategorii E — wymierające w Polsce.

Marta Kosińska

Tracz długodzioby, Mergus serrator