Sienkiewicz Henryk, Szkice węglem
 
Sienkiewicz Henryk, Szkice węglem, czyli epopeja pt. Co się działo w Baraniej Głowie
Nowela H. Sienkiewicza, powstała w Kalifornii 1876, pierwodruk w „Gazecie Polskiej” 1877 pt. Szkice węglem z niedawnej przeszłości, pod pseudonimem Litwos, wydana w t. 1 Pism 1880. Napisana pod wpływem tęsknoty za krajem, ukazuje go jednak od strony zdecydowanie ujemnej, i to w sposób groteskowy. Problemem centralnym jest tragiczna sytuacja ludności chłopskiej pod zaborem rosyjskim; chłop jest tu przedstawiony w sposób wolny od schematycznej idealizacji — jako ciemny, nie orientujący się w nowych warunkach po uwłaszczeniu, nie znający języka obcej administracji, wystawiony na samowolę pozbawionego skrupułów pisarza gminnego. Treścią noweli są dzieje Wawrzona Rzepy, od którego pisarz Zołzikiewicz wyłudził zobowiązanie, że pójdzie do wojska za syna wójta Franciszka Buraka. Żona Rzepy, Marysia, daremnie szuka pomocy w dworze, na plebanii i „w powiecie”, wreszcie pada ofiarą szantażu Zołzikiewicza (ulega mu w zamian za zwrot zobowiązania męża) i ginie z ręki Rzepy, który następnie w rozpaczy podpala zabudowania dworskie. Nowela, podwójnie okaleczona przez cenzurę — redakcyjną i państwową, usuwającą aluzje polityczne i ostre akcenty społeczne i obyczajowe ukazywała ciężkie położenie ludności wiejskiej i wywołała żywą dyskusję w prasie na temat obowiązków społecznych ziemian i roli pisarzy gminnych, w ocenzurowanym tekście wysuniętej na plan pierwszy, podczas gdy autorowi chodziło o bezbronność chłopa jako ofiary carskiej administracji w kraju pozbawionym niepodległości i własnego rządu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia