Chopin Fryderyk, Ballada f-moll

Chopin Fryderyk, Ballada f-moll

Do czasów Chopina ballada była gatunkiem wyłącznie wokalnym, jednym z najstarszych. Jak wskazuje jej nazwa (słowo włoskie ballare znaczy ‘tańczyć’), była pierwotnie piosenką taneczną. Formę ballady, kunsztowną pod względem poetyckim i muzycznym, uprawiali w średniowieczu trubadurzy i truwerzy (już wtedy ballada zatraciła swój taneczny charakter). Później ballada na długi okres zniknęła z muzyki artystycznej. Utaiła się w twórczości ludowej, choć w XVIII stuleciu na jej podłożu rozwinęła się w muzyce angielskiej tzw. opera balladowa. Docenili balladę dopiero romantycy — poeci i kompozytorzy. Chopin znał ballady poetyckie Mickiewicza i Heinego, znał wokalne ballady Schuberta. Komponując ballady czysto instrumentalne, stworzył nowy gatunek, w muzyce fortepianowej podjęty przez F. Liszta, J. Brahmsa czy E. Griega. Ballada instrumentalna nie ma ustalonej z góry budowy, nie ma schematu, według którego się rozwija. Charakteryzuje ją szeroka, „epicka” narracja muzyczna, przywołująca na myśl narrację słowną ballady poetyckiej. Istniały sugestie — niczym jednak nie uzasadnione — że Chopin przy komponowaniu swych czterech ballad czerpał inspirację z tekstów ballad Mickiewicza. Poezją autora Świtezianki mógł się kompozytor zachwycać, lecz na pewno się nią nie podpierał. Obce mu były żywe w okresie romantyzmu tendencje programowe w muzyce.

Balladę f-moll op. 52 komponował Chopin w roku 1842 podczas pobytu w Nohant, ukończył zaś po powrocie do Paryża.

Krzysztof Bilica