wspólnota gospodarstwa społecznego

wspólnota gospodarstwa społecznego (WGS), ang. Community-based Social Farming (CSF),

nowa forma gospodarowania na obszarach wiejskich.

W polskich warunkach wspólnota gospodarstwa społecznego jako model innowacji społecznej opiera się na wspólnotowym sposobie gospodarowania. To nowatorski system łączący wiele funkcji społecznych, środowiskowych, rolniczych i gospodarczych w ramach gospodarstwa rolnego i gospodarstwa domowego. W ujęciu socjologicznym idea wspólnota gospodarstwa społecznego odnosi się do trzech warstw analitycznych: strukturalnej (wspólnota), interakcyjno-funkcjonalnej (układ wzajemnie zależnych elementów) i aksjologicznej (hierarchia wartości). Dla modelu uwzględniającego współwystępujące, współzależne i uzupełniające się elementy wszystkich tych warstw kluczowymi pojęciami są: więź społeczna oraz wspólnota. Rodzaj powiązań występujących w wspólnotach gospodarstwa społecznego można określić jako więzi rodzinno-wspólnotowe. Wspólnota gospodarstwa społecznego to jednostka typu otwartego — nie izoluje się od środowisk, które ją otaczają. Odgrywa rolę integrującą i ma trwały charakter dzięki sile powiązań (więzi) między podmiotami społecznymi zaangażowanymi w działalność gospodarstwa. Wspólnota gospodarstwa społecznego jest nowym rodzajem wspólnoty, wykorzystującym potencjał endogeniczny, zakorzenionym w miejscu swego powstania, włączającym do dotychczasowego rodzinnego grona nowych, niespokrewnionych członków z bliższego i dalszego sąsiedztwa — z obszaru wsi, miasta i jego peryferii. Beneficjentami wspólnoty gospodarstwa społecznego są różne grupy społeczne — dzieci, młodzież, osoby w wieku produkcyjnym oraz osoby starsze. Wspólnota gospodarstwa społecznego jest wspierana przez różne podmioty i organizacje nieformalne i formalne, jak również przez inne gospodarstwa indywidualne i zainteresowanych mieszkańców. Wspólnota gospodarstwa społecznego, związana ze społecznie zaangażowanym rolnictwem, stanowi element nowego ładu gospodarczego, mającego społeczny charakter. Funkcjonuje w określonej wiejskiej przestrzeni społecznej, harmonizującej ze środowiskiem przyrodniczym. Oferuje usługi społeczne, w tym opiekuńcze i terapeutyczne, podejmuje działania edukacyjne i pedagogiczne, sprzyja integracji międzypokoleniowej. Działa w obszarze zdrowia, rynku pracy, turystyki i wypoczynku, sportu i rekreacji, kultury i sztuki, ochrony dziedzictwa kulturowego, tradycyjnego rzemiosła i rękodzielnictwa. Promuje rolnictwo wspierane przez konsumentów, umożliwia wspólne gospodarowanie i użytkowanie ziemi. Stosuje uprawę roślin: ekologiczną (certyfikowaną) lub bez użycia środków chemicznych. Prowadzi hodowlę zwierząt, zajmuje się lokalnym przetwórstwem (produkty domowe), sprzedażą bezpośrednią, rolniczym handlem detalicznym oraz świadczy usługi gastronomiczne na potrzeby organizowanych imprez.

Wioletta Knapik