turmaliny
grupa minerałów, borokrzemiany sodu, glinu, wapnia, magnezu, żelaza, litu i in. metali, o bardzo złożonym i zmiennym składzie chem.;
[fr. < syngaleskie],
turmaliny
Encyklopedia PWN
krystalizują w układzie trygonalnym; najczęściej czarne, także różowe, żółte, zielone, czerwone, niebieskie lub brunatne; często tworzą kryształy o warstwowym ułożeniu barw; wykazują właściwości piezoelektr. i piroelektr., odmiany bogate w żelazo są silnie magnetyczne. Najbardziej rozpowszechnione jako minerały pegmatytów granitowych, grejzenów; występują także w granitach, łupkach krystal. oraz — ze względu na dużą odporność na wietrzenie — w skałach okruchowych. Główne złoża: Brazylia, Madagaskar, południowo-zachodnia Afryka, Rosja (Ural), USA, Włochy (Elba), Indie, Afganistan; w Polsce — Dolny Śląsk (m.in. okolice Strzegomia, Strzelina, Świdnicy) i Tatry Zachodnie. T. są cenionymi kamieniami jubilerskimi; używane także w technice, m.in. w przetwornikach piezoelektrycznych.
