piasek
 
Encyklopedia PWN
piasek,
osadowa luźna skała okruchowa, składająca się z ziarn mineralnych średnicy 0,1–2,0 mm;
należy do psamitów; najbardziej rozpowszechnione w przyrodzie są p. kwarcowe, w których gł. składnikiem jest kwarc (zawartość jego może dochodzić prawie do 100%); w postaci domieszek występują: skalenie, muskowit, glaukonit, tlenki i wodorotlenki żelaza oraz minerały ciężkie (np. cyrkon, rutyl); p. arkozowe cechuje duża zawartość skaleni, p. szarogłazowe — okruchów innych skał drobnokrystal.; barwa p., zależna gł. od zawartości tlenków i wodorotlenków żelaza, glaukonitu i skaleni, może być biała, żółtawa, brunatna, zielonawa lub czarna. P. są gł. osadami rzecznymi i pustyniowymi oraz przybrzeżnymi i płytkowodnymi osadami mor.; p. wulk. powstają w czasie eksplozywnej erupcji wulkanu w wyniku rozdrobnienia i rozpylenia lawy oraz skał budujących stożek wulkaniczny.
P. mają powszechne zastosowanie w budownictwie (gł. do wyrobu zapraw budowlanych, betonu, cegieł silikatowych), w przemyśle szklarskim (czyste odmiany p. kwarcowych, tzw. p. szklarskie) i ceramiczny, w hutnictwie (p. formierskie — do wyrobu form odlewniczych), górnictwie (jako materiał na podsadzkę) i in. Duże znaczenie gosp. mają p. wzbogacone w cenne, ciężkie minerały, np. p. monacytowe, ilmenitowe, korundowe, kasyterytowe, złotonośne, diamentonośne; do najważniejszych złóż p. wzbogaconych należą p. złotonośne w Rosji (nad rz. Leną),  USA (nad Jukonem na Alasce, także w Kalifornii), p. platynonośne na Uralu, diamentonośne w Kongo i Brazylii; w Polsce p. złotonośne występują k. Złotoryi na Dolnym Śląsku.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia