neotropikalna kraina

neotropikalna kraina,

lądowy obszar zoogeograf., jedyna kraina królestwa Neogei;

obejmuje całą Amerykę Południową i obrzeża Ameryki Środkowej wraz z wyspami karaibskimi. Dużą część krainy neotropikalnej zajmuje biom wilgotnych lasów równikowych, znaczne tereny są pokryte zrzucającymi liście lasami podrównikowymi i sawannowymi (pampa). Charakterystyczne ssaki krainy neotropikalnej to cały endemiczny rząd szczerbaków (leniwce, mrówkojady, pancerniki), 2 endemiczne rodziny torbaczy: dydelfy i zbójniki (Caenolestidae), wiele endemicznych rodzin gryzoni, w tym: szynszyle, mary, aguti, kapibary, wśród drapieżnych: jaguar, ocelot, ostronosy i wilk grzywiasty, wśród naczelnych cała grupa małp szerokonosych, w tym wyjce, kapucynki i pazurkowce, wśród nieparzystokopytnych: tapiry amer., a wśród parzystokopytnych: wielbłądowate (alpaka, gwanako, lama, wigoń) i jeleniowate (pudu i mazama). W dolnych biegach Parany i Amazonki żyją słodkowodne walenie (zębowce) z rodzaju Inia. Niezwykle bogata jest ornitofauna krainy neotropikalnej; wśród prawie 100 rodzin ptaków blisko 30 to rodziny endemiczne, m.in.: kusaki, kośniki (hoacyny), nandu, tłuszczaki, skrzydłoszpony, tukany; typowymi ptakami krainy neotropikalnej są kondory, urubu i blisko 300 gat. kolibrów. Spośród gadów szczególnie charakterystyczne dla krainy neotropikalnej są legwany, z których większość (kilkaset gat.) żyje w tropikach tej krainy, a także jaszczurki z rodziny Teiidae. Kraina neotropikalna obfituje w jadowite węże, m.in. liczne gat. żararak i węży koralowych (Micrurus); występuje też największy znany gat. węża — anakonda zielona. Charakterystycznymi płazami są kolorowe żaby trujące (rodzina Dendrobatidae, ok. 130 gat.); ich wydzielina skórna (alkaloid) jest niezwykle silną neurotoksyną, używaną przez Indian do zatruwania strzał. W krainie neotropikalnej występuje najwięcej ryb słodkowodnych, w tym aż 30 endemicznych rodzin, wśród nich 13 rodzin sumowców (Siluroidei), m.in. Loricariidae i Callichthyidae (sumy pancerne). Charakterystycznymi dla krainy neotropikalnej rybami są też piranie, prapłaziec (ryba dwudyszna), węgorz elektr. i ogromna (ok. 200 kg) arapaima. Niezwykle różnorodny świat owadów — m.in. wielkie, barwne motyle, np. z rodzaju Morpho, wielkie chrząszcze (największy, dł. 18 cm, herkules). Spośród wodnych bezkręgowców w krainie neotropikalnej występuje endemiczna rodzina raków (Aeglidae), 2 endemiczne rodziny słodkowodnych krabów (Pseudotelphusidae i Trichodactylidae); liczna jest rodzina obunogów Hyalellidae. Endemicznymi słodkowodnymi mięczakami krainy neotropikalnej są małże z rodziny Mycetopodidae i ślimaki z rodziny Chilinidae. Endemicznymi są też 4 rodziny pijawek i kilkadziesiąt gat. gąbek słodkowodnych.

Krzysztof Jażdżewski