izby rolnicze

izby rolnicze,

instytucje publiczno-prawne samorządu gospodarczego rolnictwa;

pierwsze izby rolnicze powstały w krajach skandynawskich na przełomie XVIII i XIX w.; powszechnie wprowadzone w Królestwie Pruskim 1894; na ziemiach polskiego zaboru pruskiego działały wówczas 4 izby rolnicze: poznańska, pomorska, wrocławska i wschodniopruska; 1920–38 powołane w większości krajów europejskich; w II RP do 1924 działały śląska, poznańska i pomorska izba rolnicza; 1928 powołano warszawską izbę rolniczą, a 1933–38 izby rolnicze w pozostałych częściach państwa, jako obligatoryjne związki rolników i organizacji zawodowo-rolniczych; główne kierunki ich działalności to: reprezentowanie i obrona interesów rolnictwa oraz współdziałanie w podnoszeniu poziomu m.in. melioracji rolnych, hodowli zwierząt gospodarskich, nasiennictwa, rozwój oświaty rolniczej. Naczelną organizacją izb rolniczych do połowy 1929 był Związek Polskich Organizacji Rolniczych, od 1933 — Związek Izb i Organizacji Rolniczych; do 1935 Związek wydawał czasopisma: „Rolnik-Ekonomista”, potem „Agencję Prasową”; 1935 w Związku Izb i Organizacji Rolniczych było zrzeszonych 13 izb rolniczych (przeważnie obejmujących obszar jednego województwa), 14 organizacji rolniczych, 4 — spółdzielczości rolniczej, 7 — ziemiańskich ogólnokrajowych i regionalnych, 24 organizacje branżowe rolnictwa i przemysłu, oraz instytucje bankowe. Izby rolnicze zostały rozwiązane 1946, a ich zadania przejęła państwowa administracja rolna, niektóre funkcje (do 1949) także Związek Samopomocy Chłopskiej. Izby rolnicze jako jednostki organizacyjne samorządu rolniczego zostały utworzone 1995; posiadają osobowość prawną i działają na obszarze województw, wpływają na kształtowanie polityki rolnej i uczestniczą w jej realizacji, reprezentują interesy producentów rolnych; izby tworzą Krajową Radę Izb Rolniczych.