anglo-saksońska sztuka,
sztuka rozwijająca się na Wysp Brytyjskich od najazdu plemion germańskich pod koniec V w. do najazdu Normanów (1066);
anglo-saksońska sztuka
Encyklopedia PWN
wiodącymi ośrodkami sz.a.-s. były początkowo Nortumbria na północy i Kent na południowym wschodzie. Najwcześniejsze zachowane kościoły pochodzą z VII w; są to budowle jednonawowe, w miejsce naw bocznych mają pomieszczenia zw. porticus, od zachodu nawę poprzedza kwadratowy przedsionek; kościoły z terenów południowo-wschodnich mają zazwyczaj półkolistą apsydę i potrójną arkadę, oddzielającą chór od nawy (Saint Pancras i Saint Martin w Canterbury, Reculver), te usytuowane na północy mają chór zamknięty prosto (Monkwearmouth, Jarrow, Escomb); w X–XI w. zaczęły pojawiać się wieże, transept i nawy boczne. Wybitny przykład późnej architektury anglo-saksońskiej stanowi kościół w Bradford-on-Avon (X w.), z typową dla świątyń anglosaskich dekoracją, taką jak: lizeny i płytkie ślepe arkady; rzeźbę reprezentują przede wszystkim kamienne krzyże z dekoracją plecionkową z motywami roślinnymi i zoomorficzmymi, a także z płaskorzeźbionymi scenami figuralnymi (Ruthwell, Bewcastle, VIII w.); charakterystyczny motyw plecionki, o proweniencji iryjskiej, stosowany był także w dekoracji rękopisów (ewangeliarz z Lindisfarne, ok. 700); o wysokim poziomie rzemiosła artyst. świadczy m.in. wspaniały kielich z Ardagh (VIII w.). W IX w. rozwój sztuki w Nortumbrii został zahamowany przez najazd wikingów z Danii. Wiodącym ośrodkiem artyst. stało się niezależne królestwo Wessex na południu; w X w. powstały tu znakomite ośrodki malarstwa miniaturowego: Winchester, pozostający pod wpływem karolińskiej szkoły w Reims (Benedykcjonał Aethewolda, ok. 975–980), Canterbury.
