Wąchock

Wąchock,

miasto w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, na pograniczu Płaskowyżu Suchedniowskiego i Przedgórza Iłżeckiego, nad Kamienną.

Ludność miasta: ogółem — 2,8 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 172,9 os/km² (2019)

Powierzchnia: 16 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 21°01′E, szerokość geograficzna: 51°05′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1454, utrata — 1870; nadanie praw — 1994

Oficjalne strony WWW: gmina.wachock.sisco.info

ośr. usługowy i obsługi ruchu turyst.; drobny przemysł metal.; działa Tow. Przyjaciół Wąchocka; corocznie odbywają się „Dni Wąchocka na wesoło”.

Historia.

Około 1172 założono tu opactwo Cystersów; 1454 osada przyklasztorna uzyskała prawa miejskie; klasztor rozwijał górnictwo rud i kamienia, od XV w. hutnictwo żelaza; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; 1818 kasata klasztoru; w XIX w. rozwój przemysłu metal.; podczas powstania styczniowego 1863 przejściowo gł. kwatera M. Langiewicza; 1870 utrata praw miejskich; od 1885 połączenie kol.; w okresie okupacji niem. w pobliskim lesie (zw. Wykusem) baza oddziałów partyzanckich (m.in. zgrupowania AK „Ponurego” — J. Piwnika) i miejsce bitew z Niemcami. Od 1994 ponownie prawa miejskie.

Zabytki.

Opactwo Cystersów — filia burgundzkiego konwentu w Morimond, ufundowane przez bpa krak. Gedkę (ok. 1179); późnorom. kościół (1218–39, budowniczy Simon) — wyposażenie barok. (2. poł. XVII w.) i rokokowe (ok. 1750), klasztor z rom. kapitularzem (1. poł. XII w.) i wczesnogot. refektarzem (ok. poł. XIII w., przebudowa 1. poł. XVI w., rozbudowa 1643); pałac opacki (1. poł. XVI w.); rom. płyta nagrobna opata (1. poł. XIII w.); z obwarowań zachowana brama (1. poł. XVII w.).

Bibliografia

K. Białoskórska Wąchock. Opactwo Cystersów, Warszawa 1960.

Wąchock, kapitularz romański w klasztorze Cystersów