Serbowie,
naród mieszkający gł. w Serbii — 6,6 mln (1991);
Serbowie
Encyklopedia PWN
enklawy zwartego, dawnego (XVI w.) osadnictwa serb. znajdują się na terenie Chorwacji (tzw. Krajina, Pogranicze Wojsk. — ziemie przylegające do hist. granicy monarchii habsburskiej i imperium osmańskiego) i Slawonii. Serbowie zamieszkują także część Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Słowenii i Macedonii Północnej (w związku z masowymi migracjami ludności serb. na Bałkanach, brak wiarygodnych danych dotyczących liczby tej ludności, np. po 1995 ok. 300 tys. Serbów opuściło Chorwację); poza Bałkanami — gł. w USA i Kanadzie; język serb.-chorwacki; większość wyznaje prawosławie. Plemiona serb. zasiedliły centralną część Płw. Bałkańskiego w VII w.; zostały objęte wpływami kultury bizant., w mniejszym stopniu — kultury łac. (pas wybrzeża adriatyckiego). W okresie średniowiecza Serbowie mieli własne państwo, które największą potęgę osiągnęło w 1. poł. XIV w. Późniejszy rozpad tego państwa oraz podboje tur. poprzedziły kilkuwiekowy okres niewoli. Pod koniec XVII w. znaczna część ludności serb., na czele z patriarchą, wyemigrowała z Kosowa na północ i osiedliła się w Wojwodinie (w granicach monarchii habsburskiej), gdzie odtąd mieściły się gł. centra duchowego życia S. Proces tworzenia się narodu serb. rozpoczął się w XVIII w., a nasilił w XIX w. (powstania antytur. 1804, 1815). Niewola tur. wywarła decydujący wpływ na zachowanie tradycyjnego lud. charakteru przez kulturę serb., utrwalając obyczajowość i układy patriarchalne ukształtowane w warunkach życia we wspólnotach wiejskich zadrugach. Stosunki patriarchalne i tradycje poszanowania prawa zwyczajowego (np. zemsta krwawa) zachowały się do XX w. Bogaty folklor, m.in. pieśni epickie wykonywane z towarzyszeniem gęśli, pieśni liryczne, lamenty żałobne, bajki, legendy, podania, wierzenia, obrzędy rodzinne i doroczne, taniec kolo.
