Roztocze Środkowe

Roztocze Środkowe, dawniej Roztocze Tomaszowskie,

część Roztocza od doliny Wieprza na zachodzie po poprzeczne obniżenie między Narolem i Lubyczą Królewską na wschodzie;

pow. ok. 1,3 tys. km². Zbudowane gł. z górnokredowych opok, obok których występują gezy i margle; kulminacje budują mioceńskie piaskowce i wapienie litotamniowe; widoczne w krajobrazie zrównania wierzchowinowe na wys. 300–330 m i 340–350 m; maks. wys. — 387 m (Wapielnia), miejscami — wydmy. R.Ś. jest pozbawione pokrywy lessowej; rozcinają je subsekwentne doliny górnych odcinków Wieprza, Sołokiji i Tanwi; na Tanwi i jej dopływach (Sopot, Szum), w strefie krawędziowej R.Ś., liczne progi kredowe tworzące tzw. szumy (rezerwaty przyrody: Czartowe Pole, Nad Tanwią, Szum); z piasków gliniastych gł. w centrum regionu rozwinęły się ubogie gleby brunatne (Cambisols), z piasków luźnych na północy i wschodzie — gleby bielicowe (Podzoluvisols) i rdzawe (Arenosols); układ pierwotnej roślinności jest złożony: w dolinach olsy i łęgi jesionowo-olszowe (częściowo o cechach podgórskich), na podłożu piaszczystym w obniżeniach — bory sosnowe, bory bagienne i bory mieszane, na zboczach grądy i jedliny wyżynne, na wyniesieniach wyżyny — grądy i żyzne buczyny; lasy zajmują ponad 40% pow. regionu. Ze względu na walory przyr. i krajobrazowe w zachodniej części R.Ś. utworzono Roztoczański Park Nar., a w części środkowej Krasnobrodzki Park Krajobrazowy (1988, pow. 93,9 km²). Region atrakcyjny turystycznie (liczne szlaki i ścieżki przyr.); uzdrowisko Krasnobród (źródła solanki), inne miejscowości letniskowe: Zwierzyniec, Józefów, Susiec; we wschodniej części regionu leży Tomaszów Lubelski.