Radziwiłłów, Radywyliw, Radyvyliv, 1940–91 Czerwonoarmiejsk,
m. na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, nad Słoniwką (dopływ Styru).
Radziwiłłów
Encyklopedia PWN
— 11 tys. mieszk. (1991). Znany od 1564; pierwotnie własność Radziwiłłów, następnie m.in. Malczewskich (koniec XVIII w.), Miączyńskich, bankiera warsz. K. Schultza; od 1772 w zaborze austr.; podczas powstania styczniowego 1–2 VII 1863 rejon bitwy między oddziałami powstańców pod dowództwem J. Wysockiego a wojskiem ros., zakończonej klęską strony pol. i fiaskiem podjętej ofensywy powstańców z Galicji na Wołyń; w XIX w. ośrodek rzemiosła oraz drobnego przemysłu (m.in. garbarnia, cegielnia, fabryki świec); duże skupisko Żydów (koniec XIX w. ponad 5,2 tys. — ok. 79% mieszkańców R.); w okresie międzywojennym w granicach Polski; IX 1939–1941 pod okupacją sowiecką; od X 1939 obóz NKWD dla ok. 2 tys. jeńców pol. (gł. ze Śląska i Pomorza), przywiezionych tu m.in. z Szepietówki; w obozie panowały złe warunki bytowania, jeńcy byli zmuszani do ciężkiej pracy; oficerowie NKWD prowadzili antypol. szkolenia, namawiając do przyjęcia obywatelstwa ZSRR; VI 1941 jeńcy ewakuowani do Starobielska, następnie wcieleni do WP organizowanego w ZSRR; od 1940 miasto; 1941–44 pod okupacją niem.; 1945–91 w Ukr. SRR. Węzeł drogowy przy linii kol. Lwów–Brody–Równe; przemysł spoż. (owocowo-warzywny), drzewny (meble).
