Peresław Zaleski

Peresław Zaleski, Pieriesłạwl-Zalẹsskij,

m. w Rosji, w obwodzie jarosławskim, na Grzędzie Klińsko-Dmitrowskiej, przy ujściu rz. Trubież do jez. Pleszczejewo (pow. 50,8 km², głęb. do 25 m).

— 42 tys. mieszk. (2009); przemysł chem., bawełn., meblarski, spoż.; ośr. turyst. w Peresławskim Parku Nar.; muzeum.

Historia.

Założony 1152 przez ks. Jerzego Dołgorukiego jako Perejasław, warownia Rusi Rostowsko-Suzdalskiej; 1174–1302 stol. udzielnego księstwa i ważny ośrodek Rusi Zaleskiej, następnie wcielony do państwa moskiewskiego; od poł. XIII w. do pocz. XV w. wielokrotnie najeżdżany przez Mongołów; od XV w. pod obecną nazwą; za Piotra I Wielkiego port rzeczny i siedziba flotylli szkolnej, która dała początek wojennej flocie ros.; 1708 włączony do guberni moskiewskiej; od poł. XVIII w. ośr. manufaktur płóciennych i papierniczych.

Zabytki.

Obronny wał ziemny (XII w.); sobór Przemienienia Pańskiego (1152–57), cerkiew Piotra Metropolity (2. poł. XVI w.); zespoły klasztorów: Nikickiego (mury, baszty, sobór, cerkiew Zwiastowania z XVI w. z dzwonnicą z XVII w.), Daniłowo-Troickiego (sobór Świętej Trójcy z XVI w. z dzwonnicą z XVII w., cerkwią Wszystkich Świętych, celami mnichów i budynkiem refektarza z cerkwią — wszystkie z XVII i XVIII w.), Gorickiego (mury, baszty z XVII w. ze Świętymi Wrotami z nadbramną cerkwią Nikolską z bogatą barok. dekoracją rzeźbiarską z XVII w. oraz sobór Zaśnięcia Bogurodzicy z XVIII w.); w mieście cerkwie z XVIII w. (m.in. Matki Boskiej Smoleńskiej i Matki Boskiej); domy z 2. poł. XVIII w.