Perec Icchok Lejbusz
 
Encyklopedia PWN
Perec Icchok Lejbusz, ur. 20 V 1851 lub 18 V 1852, Zamość, zm. 3 IV 1915, Warszawa,
pisarz żydowski, tworzący w języku jidysz.
Od 1889 w Warszawie; po młodzieńczych próbach poet. w języku pol. i hebrajskie napisał w jidysz nowatorski poemat ironiczno-liryczny Monisz (1888); za osiągnięcie lit. są uważane krótkie opowiadania Pereca, m.in. ze zbiorów: Bilder fun a prowinc-rajze [‘obrazki z podróży po prowincji’] (1891), będące rezultatem udziału autora w wyprawie badawczej w okolice Tomaszowa Lubelskiego i stanowiące cenną dokumentację życia ludności żydowskiej, Fołkstimłeche geszichtn [‘opowiadania ludowe’] (1908), stylizowane na utwory lud. oraz Chasidisz [‘opowiadania chasydzkie’] (1909), niejednoznaczne w ocenie ruchu chasydzkiego; wyrazem poszukiwań ideowych i egzystencjalnych Pereca, rozczarowania do chasydyzmu i haskali są dramaty symboliczne Di gołdene kejt (‘złoty łańcuch’ 1909, pierwsza wersja w języku hebrajskim Churban bejt cadik ‘ruina dworu cadyka’ 1903) oraz Baj nacht ojfn ałtn mark [‘nocą na starym rynku’] (1907), który swoją poetyką wyprzedził ekspresjonizm w literaturze jidysz (po I wojnie świat.). Perec tłumaczył na jidysz księgi Starego Testamentu i poezje Ch.N. Bialika; także autor wspomnień z dzieciństwa i młodości Majne zichrojnes [‘moje wspomnienia’] (1913–14) i wierszy dla dzieci; dziennikarz, krytyk literacki i teatr.; jego dom stał się ośr. literatury żydowskiej we wschodniej Europie; spuścizna Pereca w języku jidysz została zebrana w Ale werk [‘dzieła wszystkie’] (t. 1–11 1947–48), po hebrajsku (z tłumaczeniami z jidysz) w Kol kitwe [‘dzieła wszystkie’] (t. 1–10 1948–60); pol. przekład utworów: Nowele (1925), Z nieznanego świata (1929), Wybór opowiadań (1958) oraz w antologiach poezji żydowskiej (1980, 1983).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia