Novara,
m. w północno-zachodnich Włoszech, w regionie Piemont, na Niz. Padańskiej, na zachód od Mediolanu;
Novara
Encyklopedia PWN
— 104 tys. mieszk. (2019); ośrodek administracyjny prowincji Novara. Założona w starożytności, w I w. p.n.e. rzymska kolonia Novaria; zniszczona w V w. i odbud. w VI w.; ponownie zniszczona 1110 przez ces. Henryka V; 1167 czł. Ligi Lombardzkiej; zdominowana przez Mediolan, od XIV w. najważniejszy po Mediolanie ośr. handl. w Lombardii; 1513 Szwajcarzy w służbie Maksymiliana Sforzy rozbili pod Novarą wojska fr.; od 1714 pod władzą Austrii, 1737 odstąpiona Sardynii; 1849 zwycięstwo Austriaków dowodzonych przez J.W. Radetzkiego nad wojskami sardyńskimi pod dowództwem gen. W. Chrzanowskiego zmusiło króla Sardynii Karola Alberta do abdykacji na rzecz syna, Wiktora Emanuela II. ważny ośrodek handl. regionu intensywnego rolnictwa (m.in. uprawa ryżu) oraz ośr. przem.; przemysł spoż. (m.in. wyrób serów), maszyn., elektrotechniczny, metal., chem., włók.; siedziba znanego Inst. Geogr. De Agostini; ważny węzeł kol. i drogowy; muzea; baptysterium (XII w.); kościoły: S. Gaudenzio (XVI, XVII w.), neoklas. katedra (XIX w.); liczne pałace: Broleto (XV w.) łączący Palazzo del Commune (XIII w.) i Palazzo del Podestà (XV–XVI w.), Ospedale Maggiore (XVII w.). W pobliżu N., w Trecate, rafineria ropy naftowej (połączona naftociągiem z portem Vado Ligure), kamieniołomy granitów.
