Malaje,
bryt. posiadłości na Płw. Malajskim i Borneo w XIX–XX w.;
Malaje
Encyklopedia PWN
Historia. Z niewielkich państewek istniejących na Płw. Malajskim od 1. tysiącl. p.n.e. poważniejsze znaczenie osiągnęła w I w. n.e. Langkasuka (późniejszy Kedah), pozostająca w ind. kręgu kult.; w VII w. Langkasuka i inne państwa malajskie popadły w zależność od hinduistycznego królestwa Śriwidżaja na Sumatrze; od XIII w. władzę nad Płw. Malajskim zdobył Syjam, następnie (od poł. XIV w.) jawajskie królestwo Majapahit; od XV w. dominowały wpływy polit. sułtanów Malakki, towarzyszyła im ekspansja rel. i kult. islamu; Europejczycy, gł. Portugalczycy, Holendrzy, Anglicy przybywali na Płw. Malajski w XVI w.; początkowo doszło do rywalizacji portugalsko-hol., później hol.-ang.; zwycięzcy Anglicy w XIX w. uzależnili od siebie Singapur, Malakkę oraz Selangor, Negeri Sembilan, Perak, Pahang, z których 1895 utworzyli tzw. Sfederowane Państwa Malajskie; pozostałe państwa Płw. Malajskiego (Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu), uznające protektorat bryt., tworzyły od 1909 tzw. Niesfederowane Państwa Malajskie; 1942–45 M. okupowali Japończycy; walce zbrojnej przeciwko Japończykom przewodziła KP M. (zał. 1927); 1946 Brytyjczycy ze Sfederowanych i Niesfederowanych Państw Malajskich, Malakki i Penangu utworzyli Unię, a następnie (1948) Federację Malajską; 1946–47 komuniści próbowali dokonać na M. przewrotu, a 1948 przeszli do walki partyzanckiej przeciwko Brytyjczykom; pokonani przez nich 1953–57; 1957 ogłoszono niepodległość Federacji Malajskiej (w ramach bryt. Wspólnoty Narodów), w tym samym roku przyjętej do ONZ; po zjednoczeniu 1963 z Singapurem (do 1965), Sabahem i Sarawakiem powstała Malezja.
