Devětsil
grupa artystów działająca w Pradze 1920–31, będąca ideowym centrum czeskiej awangardy lat 20.;
[czes., ‘dziewięćsił’],
Devětsil
Encyklopedia PWN
z D. byli związani młodzi malarze, architekci, fotograficy, twórcy teatru, muzycy, poeci i pisarze, krytycy sztuki i publicyści (m.in. J. Chochol, V. Nezval, J. Seifert, J. Šima, J. Štyrský, K. Teige, Toyen); w pierwszym okresie działalności ugrupowania jego członkowie skłaniali się ku ideom sztuki proletariackiej; ich twórczość była utopijną i naiwną wizją przyszłego, bezkonfliktowego świata, wyrażoną w formie bliskiej realizmowi magicznemu i prymityzmowi. Po pierwszej wystawie D. 1922 odeszli z niego zwolennicy tendencji realist., a czołowymi postaciami stali się Teige, Štyrský, Toyen i Šima, będący zwolennikami poetyzmu i awangardy, z której twórcami D. połączyły intensywne kontakty; nowa orientacja grupy uwidoczniła się na wystawie Bazar sztuki nowoczesnej (1923), na której dzieła sztuki prowokacyjnie sąsiadowały z różnorodnymi dokumentami nowoczesnego życia (np. plakatami reklamowymi czy sklepowymi manekinami); w prezentowanych pracach przenikały się elementy kubizmu, puryzmu, neoplastycyzmu i konstruktywizmu; z inicjatywy Teigego i Nezvala w końcu lat 20. D. skierował się ku surrealizmowi, a w kwestiach społ.-polit. ustąpił miejsca organizacji Levá Fronta. Artykuły teoret. i reprodukcje dzieł członkowie D. publikowali na łamach wyd. przez siebie almanachów i czasopism: „Disk” (1923–25), „Pásmo” (1924–26) i „ReD” (1927–31).
