Dembowski Jan Sebastian, ur. 1762, Dębowa Góra (Łódzkie), zm. 1835, Lubcza,
ekonomista, pisarz polityczny;
Dembowski Jan Sebastian
Encyklopedia PWN
przedstawiciel polskiego fizjokratyzmu. Prowadził działalność polityczną, był zwolennikiem Konstytucji 3 maja, brał udział w powstaniu kościuszkowskim 1794. W 1811 był posłem na sejm, zajmował się głównie sprawami skarbowymi. Od 1815 członek Warszawskiego Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego i TNK. Swoje poglądy ekonomiczne przedstawił w Uwagach ogólnych nad rękodziełami stosownie do rolnictwa i handlu mianymi, dodanych do Rzeczy krótkiej o fabryce sukiennej krakowskiej (1791), oraz w broszurze O podatkowaniu (1791). Uważał, że podstawą porządku społecznego jest wolność i własność, a produkcję rolną traktował jako jedyne źródło pomnażania bogactwa narodowego; był zwolennikiem wolnego handlu i wolnej konkurencji, przeciwnikiem ingerencji państwa w życie gospodarcze; twierdził, że rozwój przemysłu będzie możliwy po zapewnieniu wolności i własności dla mieszczan. W kwestii opodatkowania uważał, podobnie jak francuscy fizjokraci, że należy opodatkować jedynie produkt czysty, czyli dochody właścicieli ziemi (z poglądu tego wycofał się później, uznając go za niesłuszny). Uważał, że rozwiązanie kwestii pańszczyzny jest indywidualną sprawą właściciela folwarku, państwo zaś powinno ograniczyć się do stworzenia opłacalnych warunków dla gospodarki rolnej przez prowadzenie odpowiedniej polityki podatkowej, kredytowej i organizację zbytu płodów rolnych. Zajmował się też statystyką — podał liczbę ludności Polski, jej strukturę zawodową i społeczną oraz przedstawił w ujęciu statystycznym niektóre zagadnienia związane z rolnictwem.
Danuta Drabińska
