Kronsztad, Kronsztạdt,
m. w Rosji, w obwodzie leningradzkim, administrowanym przez władze Petersburga, na wyspie Kotlin (pow. ok. 16 km2) położonej 27 km na zachód od ujścia Newy, połączonej groblami z lądem.
Kronsztad
Encyklopedia PWN
stocznia remontowa, przemysł odzieżowy, spoż.; muzeum wojenno-mor.; Cerkiew Morska (1903–13). W 1993 utworzono w K. strefę wolnocłową; działa kompleks portowo-spedycyjny obsługujący wymianę handl. z Polską.
Historia. Założony 1703 przez Piotra I Wielkiego na wyspie Kotlin, zdobytej na Szwedach, jako twierdza do obrony Petersburga od strony morza; odegrał ważną rolę w czasie wojny północnej 1700–21; do 1723 pod nazwą Kronszlot; od XVIII w. gł. baza floty ros. na Morzu Bałtyckim; w K. odbywali służbę m.in.: F. Uszakow, P. Nachimow, W. Korniłow, S. Makarow; z Kronsztadu wyruszały w podróż dookoła świata ros. wyprawy i ekspedycje. Marynarze z Kronsztadu brali udział w rewolucji 1905–07 oraz w obu rewolucjach 1917, w wojnie domowej bronili Piotrogrodu przed białymi wojskami gen. N. Judenicza oraz byli kierowani przez bolszewików przeciwko każdemu zagrożeniu; 1921 miejsce antybolszewickiego powstania kronsztadzkiego; 1941–44 w systemie obrony Leningradu.
