Cinq-Mars Henri

Cinq-Mars

[sęk mars]

Henri Coiffier de Ruzé, markiz de, ur. 1620, zm. 12 IX 1642, Lyon,

szlachcic francuski;

protegowany kard. A.J. Richelieu, który wprowadził go na dwór król., gdzie został faworytem Ludwika XIII, z tytułem król. garderobianego oraz wielkiego koniuszego Francji; wierny stronnik króla, od 1641 w konspiracji przeciwko Richelieu; organizator spisku z udziałem m.in. ks. Gastona Orleańskiego, brata króla, 1642 podpisał tajny traktat z królem Hiszpanii, Filipem IV, który obiecał wspomóc rebelię przeciwników kardynała; po wykryciu spisku aresztowany, skazany na szafot i stracony (wraz z F. Thou). Bohater powieści A. de Vigny’ego Cinq-Mars, czyli Spisek za Ludwika XIII (1826, wyd. pol. 1834).