„Ateneum. Pismo naukowe i literackie”,
miesięcznik wyd. 1876–1901 w Warszawie;
„Ateneum.
Encyklopedia PWN
zał. przez W. Spasowicza (wydawca) i A. Pawińskiego; redaktorzy m.in. P. Chmielowski (1881–97) i I. Chrzanowski (od 1899); głosiło pozywist. program tendencyjności i utylitaryzmu w literaturze, kult wiedzy, hasła pracy organicznej, popierało kapitalist. rozwój gospodarczy; współpracownikami byli gł. uczeni z kręgu byłej Szkoły Głównej (m.in. H. Hoyer, J. Przyborowski, A. Tyszyński), publicyści pozytywist. (m.in. J. Ochorowicz, E. Piltz, A. Świętochowski), oraz socjalist. (m.in. J.W. Dawid, L. Krzywicki, W. Nałkowski); wypowiadali się niemal wszyscy wybitniejsi krytycy okresu, m.in. B. Prus (Kronika miesięczna 1876–78); drukowano utwory lit. wszystkich generacji.
