Aleksander I Romanow, ur. 23 XII 1777, Petersburg, zm. 1 XII 1825, Taganrog,
cesarz rosyjski od 1801, król Polski od 1815, syn Pawła I Romanowa;
Aleksander I Romanow
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
uczestniczył w spisku dworskim na życie ojca; na początku panowania przeprowadził liberalne reformy, m.in. administracyjną, sądowniczą i szkolną; w polityce wewnętrznej popierał program liberała M. Spieranskiego, ale w działaniu wykazał chwiejność i połowiczność; w polityce zagranicznej lawirował między Wielką Brytanią a Francją, 1805–07 brał udział w koalicji antynapoleońskiej, po pokoju w Tylży 1807 przystąpił do blokady kontynentalnej przeciw Wielkiej Brytanii; nieudana wyprawa Napoleona I do Rosji 1812 i jego upadek podniosły znaczenie Rosji i prestiż cara; jako inicjator Świętego Przymierza Aleksander I Romanow prowadził już wówczas politykę zdecydowanie reakcyjną (A. Arakczejew). Za jego panowania do Rosji zostały przyłączone: Gruzja (1801), Finlandia (1809), Besarabia (1812) i Azerbejdżan (1813). Na kongresie wiedeńskim doprowadził do utworzenia Królestwa Polskiego, nadał mu liberalną konstytucję, z którą się później nie liczył, wywołując niezadowolenie w społeczeństwie polskim.
