Wergiliusz, Eneida
 
Wergiliusz, Eneida
Epopeja Wergiliusza, powstała 29–19 r. p.n.e., nawiązująca do dzieł Homera. Przedstawia pradzieje Rzymu. Akcję, trwającą siedem lat — od upadku Troi aż po zwycięstwo Eneasza w starciu z mieszkańcami Italii — wzbogacił Wergiliusz o epizody wybiegające w przeszłość i w przyszłość. Bohaterem eposu uczynił Eneasza, syna Wenus, wzorowanego na Achillesie i Odyseuszu, idealnego władcę, wodza i kapłana, posłusznego bożym nakazom. Jego tułaczce, przypominającej powrót Odysa do Itaki, poeta poświęcił pierwszą część epopei. W drugiej części ukazał dzieje walk bohatera o stworzenie nowej, bezpiecznej siedziby dla ocaleńców z Troi. Wzorując się na Iliadzie, przedstawił mityczne dzieje powstania nowej Troi, kolebki Rzymu. Bogowie w eposie Wergiliusza, tak jak u Homera, interweniują w bieg wydarzeń — Jowisz sprzyja Trojanom, ale Junona utrudnia im wędrówkę, nim wreszcie przebłagana nie pojedna się z trojańskimi rozbitkami. Wtedy dopiero Eneasz odnosi zwycięstwo, ale Trojańczycy muszą się wyrzec swej odrębności, przyjąć miejscowe zwyczaje i język. W ten sposób Troja ostatecznie znika z mapy świata. Mimo licznych nawiązań do Homera Eneida jest dziełem samodzielnym. Poeta uniknął rozlewności swego wielkiego poprzednika, rzadko stosował porównania homeryckie, sięgał po dramatyczne środki wyrazu — kontrast, patos, retorykę. Jego epos szybko zyskał uznanie. Jeszcze przed ukazaniem się Eneidy Propercjusz pisał: „Oto coś większego od Iliady się rodzi”. Potem zastępy wielbicieli rosły, dzieło uznano za pomnik rzymskości. W średniowiecznej Europie Wergiliusz uważany był za proroka wśród pogan i największego poetę rzymskiego, toteż Dante obrał go za przewodnika w Boskiej Komedii. W Polsce studiowano dzieła Wergiliusza od wieku XV, a w czasach niewoli Eneida niosła Polakom pociechę — nic dziwnego, jej bohaterem jest syn podbitego narodu.
Tomasz Miłkowski
zgłoś uwagę
Ilustracje
Wergiliusz, Eneida, manuskrypt przedstawiający jedną z walk Trojan, koniec V w.fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia