Zambrów

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Zambrów,

m. powiatowe w województwie podlaskim, na Wysoczyźnie Wysokomazowieckiej, nad Jabłonką (lewy dopływ Narwi).

Ludność miasta: ogółem — 22,1 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 163,1 os/km² (2019)

Powierzchnia: 19 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 22°15′E, szerokość geograficzna: 52°59′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1430, utrata — 1870; nadanie praw — 1919

Oficjalne strony WWW: www.zambrow.pl

ośr. przem. i usługowy dla rolnictwa; przemysł bawełniany (fabryka Zamtex), precyzyjny, elektrotechniczny, elektroniczny, spoż.; materiałów budowlanych; produkcja wyrobów lud.-artyst.; węzeł drogowy.

Historia.

Wieś wzmiankowana 1405, własność książąt mazow.; prawa miejskie 1430; rozwój na przeł. XV i XVI w. (jarmarki, piwowarstwo); podupadł w XVII w.; XV w.–1795 siedziba powiatu (ponownie 1955–75); od 1795 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; od poł. XIX w. ponowny rozwój gospodarczy (przemysł młynarski, garnizon); 1870–1919 pozbawiony praw miejskich; 10–13 IX 1939 zacięte walki obronne; 13–14 IX Niemcy rozstrzelali 200 jeńców pol. i 50 osób cywilnych; w czasie okupacji niem. 1939–42 obóz jeniecki, 1939 obóz przejściowy dla jeńców pol., I–IX 1942 dla jeńców sow. (ponad 3,6 tys. osób, większość zginęła na miejscu); 1941–43 getto (ponad 4 tys. osób, kilkaset Niemcy rozstrzelali na miejscu, ok. 2 tys. wywieźli do ośr. zagłady w Treblince, pozostałe zbiegły), obóz przejściowy dla Żydów (ponad 20 tys. osób, część zginęła na miejscu, pozostali wywiezieni do ośr. zagłady w Treblince); 1941–44 obóz pracy przymusowej dla Polaków (ponad 2 tys. osób) i 1942–44 dla Żydów.