Taksila

Taksila, hindi Taksīla, ang. Taxila, staroż. Takszaśila, sanskr. Takṣaśila

[‘ciosana skała’],

miejscowość w północnym Pakistanie, w prow. Pendżab, na płaskowyżu Potwar, 30 km na północny zachód od Rawalpindi. W starożytności ważny ośrodek kultury i nauki buddyjskiej;

w V w. p.n.e. stolica jednej z indyjskich satrapii państwa Achemenidów; od końca IV w. p.n.e. do 2. poł. I w. n.e. T. wchodziła kolejno w skład państwa Maurjów, Indo-Greków (Jawanowie), Śaków i Kuszanów; w I w., za rządów  Kaniszki, centralny punkt wielonar. państwa Kuszanów; miasto było potężną fortecą i strzegło strategicznie ważnego przecięcia wielkich szlaków handl.; do czasu, kiedy miasto zostało doszczętnie zniszczone przez białych Hunów (Heftalici, przeł. V i VI w.), T. pozostawała największym ośrodkiem edukacyjnym Indii; utrudnienia dla handlu lądowego na szlaku wiodącym z Zachodu na Wschód oraz zniszczenia spowodowane przez Hunów doprowadziły miasto do ruiny i zapomnienia. Wykopaliska odsłoniły obiekty cytadeli i pałacu, licznych klasztorów i świątyń buddyjskich; wiele cech ich stylu zdradza silne wpływy hellenistyczne.

Taksila, fragment ruin uniwersytetu zbudowanego przez Aśokę, III w. p.n.e. (Indie)