New Jersey
 
Encyklopedia PWN
New Jersey
[nju: dżə̣:rzi] Wymowa,
stan w północno-wschodniej części USA, nad O. Atlantyckim, w środkowej części amer. Megalopolis;
pow. 20,2 tys. km2; 8,9 mln mieszk. (2018), w tym ok. 13% ludności murzyńskiej; stol. Trenton, gł. m.: Newark, Jersey City, Paterson, Elizabeth; najgęściej zaludniony stan USA (384 mieszk. na km2); Powierzchnia nizinna, w części północno-zachodniej pagórkowata i wyżynna (przedgórze Appalachów). Klimat umiarkowany ciepły, mor., na południu podzwrotnikowy mor.; średnia temp. w styczniu ok. 0°C, w lipcu 22–24°C; roczna suma opadów 1000–1100 mm; gł. rz. — Delaware; lasy liściaste z domieszką sosny na obszarach wyżynnych. Na północnym wschodzie stanu leży część regionu metropolitalnego Nowego Jorku (zespoły miejskie Newark, Peterson–Clifton–Passaic i Jersey City), a na południowym zachodzie część zespołu miejskiego Filadelfii. Jeden z najsilniej uprzemysłowionych stanów USA; przemysł poligraficzny, elektrotechniczny i elektroniczny, maszyn., odzieżowy, środków transportu, chem. (w tym farm.), szklarski, hutnictwo metali nieżel.; intensywna hodowla bydła mlecznego, drobiu oraz warzywnictwo i sadownictwo; rybołówstwo; wzdłuż wybrzeży O. Atlantyckiego kąpieliska i ośr. wypoczynkowe (m.in. Atlantic City).
Historia. Obszar badany i kolonizowany od pocz. XVII w. przez Szwedów i Holendrów, od 1655 należał do hol. kolonii Nowe Niderlandy; od 1664 pod panowaniem ang., początkowo stanowił część kolonii Nowy Jork, do 1738 zarządzany przez jej gubernatora; przyłączył się do wojny o niepodległość Stanów Zjedn. (1775–83) i był objęty walkami (m.in. 26 XII 1776 bitwa pod Trenton, 3 I 1777 pod Princeton); 1787 jako jeden z pierwszych stanów ratyfikował konstytucję federalną i wszedł do Unii jako stan założycielski; w XIX i XX w. rozwój N.J. jako ważnego węzła komunik. między Nowym Jorkiem a Filadelfią; liczna imigracja europejska.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia