Kurpie
 
Encyklopedia PWN
Kurpie,
ludność pochodzenia mazurskiego zamieszkująca tereny puszczańskie w dorzeczu dolnej Narwi i jej dopływów (północne Mazowsze).
Początki osadnictwa w XIV–XV w., rozwój stałego osadnictwa w XVII i XVIII w.; pierwszymi osadnikami byli bartnicy posiadający już w XVI w. własne prawo bartne, myśliwi, smolarze, rudnicy, rybacy; rolnictwo, uprawiane ubocznie, rozwinęło się silniej dopiero w 2. poł. XVII i XVIII w. wskutek napływu nowych osadników — chłopów i drobnej szlachty z Mazowsza. Surowe warunki życia, naturalna izolacja, jednocześnie znaczne swobody społ.-ekon. dość wcześnie ukształtowały odrębną grupę etnogr. zachowującą do dziś wiele swoistych cech kulturowych i językowych; nazwa Kurpie nadana przez sąsiadów pochodzi od nazwy obuwia z łyka lipowego; mieszkańcy Puszczy Zielonej nazywali siebie Puszczakami. Dłużej niż na innych terenach utrzymywało się drewniane budownictwo bogato zdobione, odrębne stroje dla obu puszcz: Zielonej i Białej, hafty, tkactwo, wycinanki, plecionkarstwo, bursztyniarstwo; pozostałości dawnej kultury utrzymały się w folklorze. Od 1927 istnieje w Nowogrodzie Muzeum Kurpiowskie typu skansenowskiego, zał. przez A. Chętnika; ponadto zbiory kultury kurpiowskiej znajdują się w muzeach w Łomży i Ostrołęce.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kurpie, wesele w Kadzidle fot. M. Kowalewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia