Kościerzyna

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kościerzyna,

m. powiatowe w województwie pomor., na południowym skraju Pojezierza Kaszubskiego, nad 3 niewielkim jeziorami.

Ludność miasta: ogółem — 23,8 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 486,0 os/km² (2019)

Powierzchnia: 16 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 17°58′E, szerokość geograficzna: 54°07′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 2 poł. XIV w. (przed 1403)

Oficjalne strony WWW: www.koscierzyna.gda.pl

ślady osadnictwa z epoki brązu; wczesnośredniow. gród pomor., wzmiankowany 1284; na pocz. XIV w. zagarnięta przez Krzyżaków; prawa miejskie w 2. poł. XIV w. (przed 1403); 1466 powróciła do Polski; w XV–XVIII w. ośr. starostwa niegrodowego; 1772–1920 w zaborze pruskim; 1818–1975 i od 1999 siedziba powiatu; od poł. XIX w. ośr. polskości na Kaszubach (pol. szkoły, organizacje) i ruchu młodokaszubskiego (m.in. działalność A. Majkowskiego, wydawcy „Gryfa”); w czasie okupacji niem. 1939 Niemcy wysiedlili z Kościerzyny i okolic ok. 13 tys. Kaszubów (1,5 tys. osób zginęło, gł. inteligencja); ośr. konspiracji, m.in. Pol. Armii Powstańczej i Tajnej Organizacji Wojsk. „Gryf Pomorski”. Przemysł: spoż., drzewny, odzieżowy, metal., ceramiczny i chem.; węzeł kol. i drogowy; ośr. turyst.; neobarok. kościół Św. Trójcy (1914–17) — sanktuarium Maryjne, neogot. ratusz (1843), neogot. kościół Zmartwychwstania Pańskiego (1892–94). Na północny zachód od Kościerzyny rezerwat leśny Strzelnica (powiat 3,1 ha; las mieszany, pomnikowe dęby, okazałe buki i sosny), na południu — rezerwat ptaków Czapliniec w Wierzysku (powiat 10,3 ha; lęgowisko czapli siwej).