sumo
 
Encyklopedia PWN
sumo, jap. sumō Wymowa,
dyscyplina sportowa, rodzaj walki zapaśniczej;
japoński sport narodowy znany od początku VII w.; w IX w. ustanowiono pierwsze zasady sumo; 1578 po raz pierwszy ograniczono pole walki, wyznaczając odpowiedni krąg; 1927 powstał system rankingowy i główna organizacja sumo.
W sumo zawodowym walka odbywa się w kole o średnicy 4,55 m i polega na wypchnięciu przeciwnika poza pole walki lub przewróceniu go za pomocą odpowiednich rzutów, pchnięć lub uderzeń; zawodowe walki sumo mają określony ceremoniał, m.in. zawodnicy (zw. sumitami, jap. sumōtori) mają specjalne stroje (jedwabne przepaski na biodrach) i fryzury oraz określony sposób zachowania (m.in. przed walką posypują miejsce walki solą); podłoże miejsca walki (ringu) to sprasowana glina; po środku są zakopane m.in. orzeszki torreya i ryż; kapłan shintō błogosławi ring, który od tego czasu jest traktowany jako „święta ziemia”. Zawodnicy sumo odznaczają się dużą masą ciała — nawet ponad 200 kg; w zależności od klasy zawodnika najlepszym zapaśnikom są przyznawane odpowiednie tytuły (określające także zarobki zawodnika); najniższym stopniem mistrzowskim jest megashira — zapaśnik wyższego stopnia; kolejną rangą jest komosubi — młodszy mistrz niższego stopnia; zawodnik mający dodatni bilans w turniejach awansuje do rangi sekiwake — młodszy mistrz; gdy ma 10 lub więcej zwycięstw turniejowych i pokona yokozunę (zawodnika o najwyższym tytule w sumo) jest awansowany do rangi ōzeki — mistrz; aby otrzymać rangę yokozuna — wielki mistrz, ōzeki musi zajmować czołowe miejsca w kolejnych 3 turniejach, wygrywając co najmniej 38 walk z 45 oraz powinien prezentować nienaganną postawę. Co 2 miesiące odbywają się wielkie turnieje (basho) — w sumie 6 w roku (3 z nich w Tokio, pozostałe w Osace, Nagoi i Fukuoce), w których biorą udział najlepsi zawodnicy; do najlepszych zapaśników w historii sumo należą: Chiyonofuji (pierwszy, który wygrał 1000 walk); Taihō, Futagoyama oraz mistrzowie ostatnich lat — Akebono, Asashōryū, Musashimaru, Takanohana i Wakanohana.
Od 1992 są także organizowane mistrzostwa świata amatorów w sumo, w których zawodnicy walczą w kilku kategoriach wagowych; mistrzami świata byli m.in. Polacy — R. Paczków w kategorii powyżej 115 kg oraz E. Witkowska w kategorii do 80 kg. W Polsce zawodnicy uprawiający sumo od 1996 byli zrzeszeni w Polskim Związku Zapaśniczym; od 1997 są organizowane mistrzostwa Polski; 2004 powstał Polski Związek Sumo.
Dariusz Matyja
zgłoś uwagę
Ilustracje
Sumo fot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
On matsuri, zawody sumo rozgrywane podczas święta fot. P. Olejniczak/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia