pakt Ribbentrop–Mołotow
 
Encyklopedia PWN
pakt Ribbentrop–Mołotow 1939,
potoczne określenie niemiecko-sowieckiego układu o nieagresji, podpisanego 23 VIII 1939 w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych III Rzeszy (J. von Ribbentrop) i ZSRR (W. Mołotow);
porozumienie zobowiązywało obu sygnatariuszy do nieagresji i neutralności na wypadek konfliktu jednej ze stron porozumienia z państwem trzecim. Dołączony z inicjatywy Stalina tajny protokół (do 1990 władze ZSRR kwestionowały jego autentyczność) przewidywał podział stref wpływów w Europie Środkowowschodniej: dawał ZSRR wolną rękę w Besarabii, Estonii, Finlandii, Łotwie i wschodniej Polsce (na wschód od „linii rzek Narew, Wisła i San”), III Rzeszy — na Litwie i pozostałym terytorium Polski. Podział ten został zmodyfikowany w wyniku podpisanego 28 IX w Moskwie niemiecko-sowieckiego Traktatu o przyjaźni i granicy. Sankcjonował on rozbiór Polski i tworzył podstawę dla systemu sowiecko-niemieckich uzgodnień szczegółowych, zawartych w jednocześnie podpisanych oświadczeniach, tajnych protokołach oraz wymienionych przez Ribbentropa i Mołotowa listach („pewny fundament dla postępującego rozwoju przyjacielskich stosunków”); ZSRR w zamian za województwo lubelskie i wschodnią część województwa warszawskiego włączył do swej strefy całą Litwę; w traktacie uzgodniono zasady wspólnego zwalczania polskiej konspiracji niepodległościowej. Podpisanie paktu ostatecznie usankcjonowało agresję hitlerowską przeciw Polsce, a tym samym przyczyniło się do wybuchu II wojny światowej. Pakt miał obowiązywać do VIII 1949, został jednak zerwany 22 VI 1941 w wyniku agresji Niemiec na ZSRR. Oba układy stały w rażącej sprzeczności z wieloma obowiązującymi porozumieniami międzynarodowymi (m.in. polsko-sowieckim układem o nieagresji) i w nauce prawa międzynarodowego są traktowane jako nieważne od samego początku. Mimo to wywarły wpływ (pośredni) na kształtowanie granic europejskich po II wojnie światowej.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia